Czym są środki zapobiegawcze? W jakim celu są stosowane oraz jakie rodzaje środków można zastosować wobec podejrzanego? Na te pytania znajdziesz odpowiedzi w artykule przygotowanym specjalnie do zakładki Strefa Wiedzy.
Czym są środki zapobiegawcze?
W trakcie trwania postępowania karnego wobec podejrzanego mogą zostać użyte środki zapobiegawcze. Czym są oraz w jakim celu się je stosuje?
Środki zapobiegawcze to instrumenty prawne stosowane w ramach postępowania karnego. Ich zadanie to pozbawienie podejrzanego możliwości manipulacji biegiem postępowania. Dzięki nim można uniemożliwić:
- podejrzanemu ucieczkę
- ukrywanie się przed sądem i organami ścigania
- zacierania śladów
- nakłanianie świadków do składania fałszywych zeznań lub zmiany już złożonych zeznań
Już wiesz, że dzięki środkom zapobiegawczym można zapewnić prawidłowy przebieg postępowania, dlatego mogą być zastosowane w momencie gdy zebrane dowody wskazują duże prawdopodobieństwo, że podejrzany popełnił zarzucane mu przestępstwo.
Rodzaje środków zapobiegawczych
Istnieją różne środki zapobiegawcze, które można zastosować wobec podejrzanego. Przed ich zastosowaniem organ, który stosuje środek zapobiegawczy przesłuchuje oskarżonego, chyba, że jest to niemożliwe, ponieważ ukrywa się, bądź znajduje się poza granicami kraju.
Najsurowszy środek stosowany wobec podejrzanych to tymczasowe aresztowanie. Można go zastosować wyłącznie na mocy postanowienia sądu na wniosek prokuratora. Pozostałe środki są stosowane przez sąd, a podczas trwania postępowania przygotowawczego także przez prokuratora.
W kodeksie postępowania karnego możemy wyróżnić następujące środki zapobiegawcze:
- tymczasowe aresztowanie
- poręczenie majątkowe w postaci pieniędzy, papierów wartościowych, zastawu oraz hipoteki
- poręczenie społeczne, które można uzyskać od pracodawcy podejrzanego, kierownictwa szkoły lub uczelni podejrzanego oraz organizacji społecznej, której członkiem jest podejrzany
- poręczenie indywidualne
- oddanie pod dozór Policji
- nakaz opuszczenia przez podejrzanego lokalu mieszkalnego, które dzieli z pokrzywdzonym
- zawieszenie podejrzanego w czynnościach służbowych lub wykonywania zawodu
- powstrzymanie się od określonej działalności lub prowadzenia określonego rodzaju pojazdów
- zakaz opuszczania kraju, który może być połączony z zatrzymaniem domkumentów, które umożliwiają opuszczenie państwa, takich jak paszport czy dowód osobisty
Środki zapobiegawcze mogą być stosowane do momentu rozpoczęcia wykonania kary. Podejrzany w każdej chwili może złożyć wniosek o uchylenie lub zmianę środka zapobiegawczego. Tymczasowe aresztowanie nie jest stosowane jeżeli może być być użyty inne środek zapobiegawczy. Ważne jest także to, że tymczasowe aresztowanie nie może być zastosowane w chwili gdy zarzucane podejrzanemu przestępstwo zagrożone jest karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą roku.